Dünyanın önde gelen gelişen ekonomilerinin oluşturduğu Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerin yanı sıra İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) katılmasıyla üye sayısı 9’a çıkan BRICS, 16’ncı zirvesini Rusya’ya bağlı Tataristan’ın başkenti Kazan’da gerçekleştirdi. 30’dan fazla ülkenin ve altı uluslararası örgütün temsilcilerinin katıldığı zirve Ukrayna ile savaşın başlangıcından beri Rusya’da düzenlenen en büyük uluslararası etkinlik oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan BRICS Liderler Zirvesi kapsamında aile fotoğrafı çekimine katıldı. Fotoğraf çekiminde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sağında Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, solunda Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Veled Gazvani yer aldı. Erdoğan, fotoğraf çekiminin ardından Güney Afrika Devlet Başkanı Ramaphosa ile selamlaştı.
Zirve kapsamında Kazan’da bulunan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Genişletilmiş BRICS Oturumu”nda konuştu. Erdoğan konuşmasına önceki gün Ankara’da TUSAŞ’a yönelik düzenlenen terör saldırısıyla başladı. Erdoğan, “Ankara’da gerçekleştirilen hain terör eylemi nedeniyle taziyelerini ileten tüm dostlarımıza gösterdikleri dayanışma nedeniyle teşekkür ediyoruz. Bu alçakça saldırı Türkiye’nin terörü bertaraf etme azmini ve kararlılığını daha da perçinlemiştir. Ekonomiden güvenliğe, küresel adaletsizliklerden iklim değişikliğine her alanda etkileri hissedilen ciddi meydan okumalarla karşı karşıyayız. Zirve için belirlenen adil küresel kalkınma ve güvenlik için çok taraflılığın güçlendirilmesi temasını bu nedenle fevkalade isabetli buluyoruz. Şu noktayı incelikle vurgulamak isterim sosyoekonomik kırılganlıkların artığı ve güç dengelerinin değiştiği günümüz şartlarında İkinci Dünya Savaşı sonrasının ürünü olan siyasi ve mali mekanizmalar kendilerinden bekleneni veremiyor” dedi.
Türkiye’nin BRICS ile diyaloğunu sürdürmekte kararlı olduğuna dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Türkiye olarak böylesi bir ortamda daha adil bir dünya mümkündür şiarıyla hareket ediyoruz. Çok taraflı platformlarda dostlarımızla bir araya gelmeye ve hepimizi ilgilendiren ortak sorunlara müşterek akılla çözüm bulmaya ehemmiyet veriyoruz. BRICS’in ticaretin gelişimine ekonomik büyümeye ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine hizmet ederek daha adil bir küresel düzenin inşasına eşsiz katkılar sunduğuna inanıyoruz. Türkiye, Avrupa Konseyi’nin Türk Devletleri Teşkilatı’na kadar pek çok uluslararası kuruluş ile gelişen sekiz ülke Ekonomik İş Birliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İş Birliği Teşkilatı gibi bölgesel kuruşların kurucu üyesidir. G20’nin ve MİKTA’nın da aktif bir üyesiyiz. Afrika Birliği ve ASEAN’ın da ortaklıklarımızın yanı sıra Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğuyla iş birliği mekanizmalarımız her geçen gün daha da gelişmektedir. Türkiye olarak karşılıklı saygı ve Kazan Kazan temelinde yakın münasebetler geliştirdiğimiz BRICS ailesiyle de diyaloğumuzu ilerletmekte kararlıyız.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak Orta Doğu’daki gerilimin giderek artmasını ve İsrail’in Gazze Şeridi ile Lübnan’a saldırıları hakkında değerlendirmelerde bulundu: “Küresel bir adil düzen ve kalkınma ancak sınırlarımız ötesinde huzur ve güvenliğin tesisiyle mümkün olabilir. Orta Doğu’da akan kan durdurulmadıkça gelecek için ne adaletten ne barıştan söz edemeyiz. Filistin halkı Gazze’de soykırıma uğramaktadır. İsrail, Lübnan’a da saldırmak suretiyle mezalimi daha da ileriye taşımıştır. 21’inci yüzyılda yaşanan bu insanlık dramını göz ardı etmek hiç kimseyi sorumluluktan kurtaramaz. 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devletinin kurulması bölgede kalıcı ve adil bir barışın olmazsa olmazıdır. Filistin’i devlet olarak tanımayan ülkeleri tanımaya davet ediyorum. İsrail’e yönelik silah ve mühimmat desteğinin sürmesi bu ülkeyi daha da pervasız hale getiriyor. BM nezdinde İsrail’e silah satışının durdurulmasına yönelik bir girişim başlattık. Bu hususta sağlayacağınız desteğe güveniyorum.”
HAVALiMANINDA GÜVENLiK ZiRVESi: TERÖRLE MÜCADELEYE KARARLILIKLA DEVAM
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık ettiği güvenlik toplantısında terörle mücadele için kararlılık mesajı çıktı. BRICS Zirvesi dönüşü Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında Atatürk Havalimanı’nda gerçekleştirilen güvenlik toplantısında TUSAŞ’a yönelik terör saldırısı ile ilgili son gelişmeler, terörle mücadeleye ilişkin atılan ve atılacak adımlar ayrıntılı ele alındı. Toplantıda terörle mücadeleye kararlılıkla devam edileceği, terörsüz bir Türkiye için cansiparane çalışmaların süreceği ve sınırların ötesinde bir “teröristan” kurulmasına asla müsaade edilmeyeceği vurgulandı. Toplantıya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, MİT Başkanı İbrahim Kalın, İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç ve AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik katıldı.
BRICS ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları, Kazan’da düzenlenen 16. Zirve sırasında “Adil Küresel Kalkınma ve Güvenlik için Çok Taraflılığın Güçlendirilmesi” başlıklı deklarasyonu onayladı. Belge, Kremlin’in resmi internet sitesinde yayınlandı. Kazan Deklarasyonu, BRICS üyesi ülkelerin siyaset ve güvenlik, ekonomi ve finans, kültürel ve insani bağlar olmak üzere üç ana alanda iş birliğini derinleştirme taahhüdünü ifade ediyor. Deklarasyonda, “daha adil, demokratik ve dengeli çok kutuplu bir dünya düzeninin” temellerini atacak yeni güç merkezlerinin, siyasi karar alma mekanizmalarının ve ekonomik büyüme odaklarının ortaya çıktığı belirtildi. Ayrıca Gazze’de ateşkes çağrısında bulunulurken, Filistin’in BM’ye tam üyeliği de desteklendi.
Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Rus topraklarında düzenlenen en büyük uluslararası etkinlik BRICS zirvesi oldu. Batı medyasına göre zirvenin en öne çıkan misafiri ise toplantıdaki tek NATO üyesi ülke Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan oldu. ABD’li New York Times gazetesi ‘Putin’in ev sahipliği yaptığı zirvede bir konuk öne çıktı: Erdoğan’ başlıklı haberinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diğer konuklardan farklı olduğunu belirterek onun zirveye katılan tek NATO lideri olduğunu vurguladı ve Erdoğan’ın Türkiye’yi dünya sahnesinde uzun süredir ‘kritik bir aktör’ olarak konumlandırdığına dikkat çekti. Financial Times gazetesi de Erdoğan ve Putin’in zirve kapsamında bir araya geldiğini belirterek Erdoğan’ın Batılı müttefiklerine ‘arabulucu’ olarak ne kadar güçlü olduğunu hatırlattığını yazdı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Anonim Şirketinin (TUSAŞ) Kahramankazan ilçesindeki yerleşkesine yönelik terör saldırısında şehit olan Atakan Şahin Erdoğan, Cengiz Coşkun, Hasan Hüseyin Canbaz, Zahide Güçlü Ekici ve taksi şoförü Murat Arslan’ın ailelerine mesaj göndererek başsağlığı dileklerini iletti.
Erdoğan, 24 Ekim Birleşmiş Milletler Günü ve Birleşmiş Milletler (BM) Teşkilatının 79’uncu kuruluş yıl dönümü dolayısıyla mesaj yayımladı. Dünyanın dört bir yanındaki çatışmaların meydana getirdiği yıkım ve açlık ile dünyayı saran İslam düşmanlığı ve ırkçılığın, BM’ye düşen görev ve sorumluluğu her geçen gün arttırdığını vurgulayan Erdoğan, mesajında “Bu sorumluluğun layıkıyla ifası, ancak BM Güvenlik Konseyi dahil tüm temel organlarının işlevlerini yerine getirebilecekleri uygun şartların sağlanmasıyla mümkün olabilir” ifadesini kullandı. Güvenlik Konseyi’nin hem uluslararası hukuku hem insanlık onurunu ayaklar altına alan gelişmeler karşısındaki aczi nedeniyle atalet içerisinde olduğunu kaydeden Erdoğan, şunları kaydetti: “Gazze soykırımını sona erdirecek adımları atamayan Güvenlik Konseyi, bu tutumuyla failleri cesaretlendirmekte, kurallara dayalı uluslararası sisteme olan inancı zedelemektedir.”
